Sayısal Elektronik: Kodlama Ve Kodlar

 

                                 

Kodlama işlemi bize;

-Aritmetik işlemlerde kolaylık

- Hataları bulmayı kolaylaştırma

- Hataların düzeltilmesini basitleştirme

- Bellek verimliliği arttırma

-Bilgilerin işlenmesi ve işlenen bilgilerin kolayca anlaşılmasını sağlar.

1)BCD (Binary Coded Decimal Coded) -8421 Kodu:

Onluk sistemdeki sayıların ikilik sisteme çevrilmesi ya da ikilik sistemden onluk sisteme çevrim işlemidir.

Örneğin;

(263) on tabanında olan sayıyı BCD koduna çeviriniz.

İlk başta basamak basamak 2 ye bölme işlemleri yapılır . Daha sonra bu bölme işlemleri 4 er bitlik gruplara ayrılır. Sonrasında 1 ve 0 lar şeklinde sayı yazılır.

(263) on tabanında = (001001100011)BCD koduna eşittir.

Eğer ki BCD kodunu verip on tabanında sayı isterse bu seferde sağ taraftan başlanıp 4 er bit olacak şekilde ayırma yapılır. Daha sonra 2 nin kuvvetleri şeklinde on tabanına çevrilir.

2)GRAY Kodu

Gray kodunda ,ikilik sistemden gray koduna çevrim söz konusu ise  ikilik sayının sol tarafına 0 eklenir ve soldan sağa doğru toplama yapılarak sayılar aşağı doğru indirilir. (Elde kullanılmaz). Eğer ki gray kodundan ikilik sisteme bir çevrim söz konusu ise sayının en sol basamağında olan sayı aşağı indirilir ve çapraz toplama yolu ile sayılar aşağı indirilerek yazılır.

101110101 sayısını gray koda çevirirsek öncelikle sol tarafa 0 atılır. Daha sonra soldan sağa toplanarak sayı aşağı indirilir.

0101110101 = 0 eklendi

111001111 = gray kodu

ya da 111001111 gray sayısını ikilik sayısına çevirmek istersek;,

1 direkt aşağı iner daha sonra çapraz toplama ile 101110101 sayısı elde edilir.

3)ARTI 3 Kodu:

Adından da anlaşılacağı üzere verilen sayının basamakları +3 arttırılarak ikilik sayıya çevrilir. Ya da tam tersi olarak +3 kodu verilen sayı öncelikle onluk tabana çevrilir daha sonrasında -3 çıkarılarak normal hali elde edilir.

48 on tabanında sayısını +3 kodu ile yazacak olursak;

4+3=7

8+3=11

yeni ifade 711 bu ifade 4 er bit şeklinde  2 tabanında yazılır. 

7=0111

11=1011 

011110111 +3 kodu elde edilir.

4)5 TE 2 Kodu:

Basamak değeri 74210 şeklindedir. 5 bitlik gruplara ayrılır. Örnek verecek olursak;

6 on tabanında sayısını 5 te 2 koduna çeviriniz.

74210 basamak değerini göz önüne alırsak. Burada 6 sayısını elde etmek için 4 ve 2 sayılarına 1 , diğerlerine 0 konmalıdır.  (01100) şeklinde olur.

(01010 10100) sayısını 5 te 2 koduna çeviriniz.

Burada basamak değerini yazacak olursak 74210. İlk ifade 5 ikinci ifade 9 dur. Yani 59 sayısı elde edilir.

5)EŞİTLİK (PARİTY) Kodu:

Çift Eşitlik Yöntemi: Eğer ki verilen sayıda çift sayıda "1" varsa sol tarafa 0 eklenir.  Tek sayıda "1" varsa çift yapmak için sol tarafa 1 eklenir.

1000001 sayısını çift eşitlik yöntemine göre yazınız.

2 adet 1 var yani çift bu yüzden sol tarafa 0 eklenir.

01000001 sayısı elde edilir.

1100001 sayısını çift eşitlik yöntemine göre yazınız.

3 adet 1 olduğu için sol tarafa 1 adet 1 eklenir.

11100001 sayısı elde edilir.

Tek Eşitlik Yöntemi:

Eğer ki verilen sayıda tek sayıda "1 " varsa sol tarafa 0 eklenir. Çift sayıda "1" varsa sol tarafa 1 eklenir.

100001 sayısını tek eşitlik yöntemine göre yazınız.

Çift sayıda 1 olduğu için sol tarafa 1 eklenir.

1100001 sayısı elde edilir.

1000011 sayısını tek eşitlik yöntemine göre yazınız.

Tek sayıda 1 olduğu için sol tarafa 0 eklenir.

01000011 sayısı elde edilir.

6)AIKEN Kodu:

Basamak değeri 2421 dir. Örnek verecek olursak;

3 on tabanında sayısını Aıken koduna çeviriniz.

Basamak değeri 2421 dir. Bu basamak değerinden 3 sayısını elde etmek için 2 ve 1 sayılarına 1 gerisine 0 verilmelidir.

0011 şeklinde yazılır.